به گزارش همدان پرس؛ شهرام کرمی برای سومین سال متوالی دبیر این جشنواره است، جشنواره‌ای که به زعم تداوم حضور دبیری مشخص و همکاری مسئولان همدانی توانسته جایگاه خوبی را برای خود به اثبات برساند تا جایی که سال گذشته این جشنواره ثبت جهانی شد. تئاتر کودک و نوجوان هرچند در اختصاص سالن‌های مناسب و خوب تئاتر کمی محجور مانده است، اما به دلیل قابلیت بالای این نوع تئاتر و حضور سیار آن در میان کودکان و نوجوانان همواره مقبولیت بالایی داشته است. گفت‌وگوی زیر پیرامون این جشنواره با شهرام کرمی، دبیر جشنواره است.
تسنیم: بیستمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در آستانه برگزاری است، درباره این جشنواره توضیح دهید.
مراسم افتتاحیه جشنواره با یک مراسم کاملا مردمی در فضای عمومی شهر همدان آغاز می‌شود و 30 مهر ساعت 10 صبح مراسم اختتامیه این جشنواره را برگزار می‌کنیم. جشنواره امسال در هشت بخش اجرا می‌شود که تئاتر خردسالان برای اولین‌بار به جشنواره اضافه شده است.
پنج گروه از 30 گروه انتخاب شدند که این گروه‌ها در مکان‌های عمومی و در مهدکودک‌ها به اجرای نمایش خود می‌پردازند. امیدوارم در سال‌های آینده به این بخش توجه ویژه‌ای شود، تفکیک مخاطب که برای اولین‌بار در جشنواره کودک و نوجوان آغاز شده است سرآغاز یک تحول در توجه به نوع مخاطب کودک و نوجوان بستگی دارد. شاید به خودی خود این اتفاق در جشنواره چندان نمود نداشته باشد ولی خط و مشی را در تئاتر کودک و نوجوان ایران تعیین می‌کند و پس از جشنواره جریان شکل می‌گیرد که به تفکیک مخاطب توجه داشته باشیم.
در بخش خیابانی هشت نمایش اجرا می‌شود که بعد از یک سال این بخش یکی از بخش‌های اصلی جشنواره به شمار می‌آید. این بخش به شکل رقابتی برگزار می‌شود. بخش کودک و بخش مسابقه نوجوان که به شکل مسابقه‌ای برگزار می‌شود. در بخش کودک نیز هشت نمایش و در بخش نوجوان 9 نمایش شرکت کرده‌اند.
این نمایش‌ها منتخبی از آثار شهرهای مختلف ایران است که از 128 گروه متقاضی نهایتاً 17 اثر انتخاب شدند. بخش جدیدی که در فراخوان ذکر نشده بود بخش ویژه تئاتر همدان است که با حضور پنج گروه نمایشی برگزار می‌شود، با توجه به اینکه 30 گروه نمایشی در شهر همدان کار داشتند، تنها سه نمایش از 30 گروه می‌توانست به بخش مسابقه راه پیدا کرده‌اند. اما کیفیت خوب آثار نمایشی همدان ما را قانع کرد که بخش ویژه تئاتر همدان را نیز داشته باشیم و کارهایی که بیشترین امتیاز را در تمامی بخش‌ها داشتند در این بخش ویژه تئاتر همدان انتخاب شدند، در این بخش با منتخب آرای مردم یک اثر به عنوان نمایش برگزیده تعیین می‌شود.
بخش کارگاه‌های آموزشی امسال با حضور مدرسین ایرانی و خارجی برگزار می‌شود و در بخش بین‌الملل امسال بیشترین گروه‌های خارجی را داریم. 9 گروه نمایشی از هشت کشور دنیا در جشنواره شرکت می‌کنند که نسبت به تمام دوره‌های جشنواره ظرفیت‌مان دو برابر شده است. سعی کرده‌ایم که کارها را تخصصی انتخاب کنیم و بیشتر از اینکه به شلوغی فکر کنیم توجه‌مان را به کارهای تخصصی منعطف کرده‌ایم. امسال در کارگاه‌های آموزشی برگزیده‌های بخش مسابقه نمایش‌نامه‌نویسی و نمایش‌نامه‌خوانی نیز شناخته می‌شوند.
بخش هشتم بخش مسابقه نمایش‌نامه‌نویسی هست که هر سال برگزار شده و امسال هم در مراسم اختتامیه سه اثر برتر معرفی می‌شوند.
تسنیم: استان همدان از نظر میزبانی چگونه است؟ این استان ظرفیت پذیرش این حجم از برنامه را دارد؟
یکی از مشکلات ما در استان همدان کمبود سالن نمایش است؛ سالن‌های شهر همدان عمدتاً چند منظوره هستند و تنها سه سالن استاندارد تئاتر در شهر همدان وجود دارد. امسال یک سالن به سالن‌های همدان اضافه می‌شود و ما شش سالن در اختیار داریم. البته ظرفیت همین است که ما هم از آن استفاده می‌کنیم.
از طرف دیگر مهم‌ترین اتفاق جشنواره تئاتر کودک و نوجوان این است که این جشنواره در شهر همدان تثبیت شده است. چنین جشنواره‌ای از گذشته با عنوان جشنواره تئاتر امید از شهر همدان آغاز شد و از دوره شانزدهم هم با با عنوان جشنواره تئاتر کودک و نوجوان به همدان بازگشت.
تسنیم: متاسفانه جشنواره‌های تئاتری به شدت با بی‌مهری مسئولان به لحاظ تبلیغات شهری و اطلاع رسانی از سوی نهادهای متولی مانند شهرداری روبه‌رو می‌شود. شما که از چهار دوره گذشته با این جشنواره همراه بوده‌اید، نهادهای متولی و همکاری مردم در برگزاری این جشنواره را چطور می‌بینید؟
به جرأت ادعا می‌کنم که هیچ شهر ایران اندازه شهر همدان تحت تاثیر این جشنواره نیست، تمام استان در خدمت جشنواره هستند و کمک می‌کنند تا جشنواره به خوبی برگزار شود. من سابقه همکاری با شهرهای مختلف را داشته‌ام اما هیچ وقت هیچ شهری را ندیده‌ام که تمام مقام‌های آن از استاندار تا امام جمعه شهر، آموزش و پرورش، شهرداری و فرمانداری در تعامل یکدیگر باشند. امیدوارم این اتفاق الگویی شود برای سایر شهرها که می‌شود یک شهر را با هویت یک جشنواره هنری و هماهنگی زیاد به این گونه معرفی کرد.
تسنیم:سال گذشته جشنواره ثبت جهانی شد و تاثیر خوبی در شناخت آن در سطح بین‌الملل ایجاد کرد، در این رابطه توضیح دهید. بقای این جشنواره را در استان همدان چگونه است؟
جشنواره از سال گذشته ثبت جهانی شد، ما در تعامل با گروه‌های خارجی قرار گرفتیم و با این اتفاق خوب مواجه شدیم که الان همه جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان را می‌شناسند. گروه‌های زیادی متقاضی شرکت در جشنواره بودند، ثبت جهانی با همکاری استیج اتفاق افتاد و الان در تقویم جهانی جشنواره‌ها، جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان ثبت شده است.
فکر می‌کنم با تعاملی که مسئولان شهر دارند، برای همیشه این جشنواره در همدان می‌ماند، حتی پیشنهاد من این است که جشنواره را به شکل بومی برگزار کنند و دبیر جشنواره هم از هنرمندان خود همدان انتخاب کنند و اصرار دارم که این اتفاق برای دوره‌های بیست‌ودوم به بعد رخ دهد.
تسنیم: جشنواره کودک و نوجوان اولین جشنواره‌ای بود که آثار آن از برآیند آثار سال بودند، به نظر شما جشنواره‌های دیگر به این امر ترغیب شده‌اند؟
جشنواره تئاتر کودک و نوجوان شاید حرفه‌ای‌ترین جشنواره ما است که شبیه جشنواره‌های اروپایی و آمریکایی برگزار می‌شود. حرف اینکه برآیند اجرا در جشنواره است در حالی که جشنواره‌های دیگر برآیند تولید جشنواره هستند، همیشه این اتفاق بوده است؛ حتی دوره‌ای فجر خواست این رویکرد را دنبال کند که نشد، اکنون جشنواره تئاتر کودک همدان تنها به این صورت برگزار می‌شود که کارهایی که در سال اجرا رفته‌اند در جشنواره شرکت می‌کنند. امسال در بخش کودک و نوجوان با استقبال بسیار زیادی مواجه بودیم، در این بخش 128 گروه نمایشی از سراسر ایران متقاضی بودند اما تنها 20 درصد این گروه‌ها را انتخاب کردیم.
خیلی از گروه‌ها تقاضا دارند که حتماً در جشنواره باشند، این مسئله نشان دهنده این است که جشنواره بررسی شده است، اما متاسفانه ما ظرفیت‌مان برای انتخاب آثار محدود است. یک سری جشنواره هستند که به روند رشدی تئاتر کمک می‌کنند، یک سری هم بود و نبودشان اهمیتی ندارد اما جشنواره تئاتر کودک و نوجوان خیلی خوب توانسته به این امر کمک کنند. فراموش نکنید که علاقه خوب هنرمندان به این روند رشدی کمک کرده است. هنرمندان سهم عمده‌ای در این امر داشته‌اند و این جشنواره پس از تئاتر فجر جزء پرسابقه‌ترین جشنواره‌های کشور است.
تسنیم: حمایت از آثار و کمک‌هزینه‌های گروه‌ها به چه شکلی انجام شده است؟
کمک‌هزینه در ایام جشنواره به گروه‌ها پرداخت می‌شود، اما آن چیزی که در فراخوان بوده پرداخت می‌شود، ما مشکل مالی داریم که بزودی درست می‌شود. خوشبختانه در همدان به جهت تعامل مسئولان این مشکل وجود ندارد و نصف بودجه هم دریافت شده است. توجه مدیرکل ارشاد همدان(خسرو بیات) و نگاه بسیار جدی استاندار همدان(علی‌محمد آزاد) بوده است که توانسته‌ایم نصف بودجه را بگیریم. در تهران با توجه به شرایط معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هنوز بودجه‌ای را دریافت نکرده‌ایم.
تسنیم: آثار امسال را چگونه می‌بینید؟
آثار متنوعی وجود دارد و از کیفیت بهتری هم برخوردار است. خیلی از آثار را دیده‌ام که آن چیزی که برآیند نظر هیئت انتخاب به آن رسیده است، آثار متنوعی هستند و کارها فقط هنری نیست؛ خیلی از آثار هم می‌توانند در جذب مخاطب موفق باشند.
تسنیم: مقایسه هزینه‌ای آثار برآیند و آثار تولیدی برای یک جشنواره چگونه است؟
تئاتر کودک و نوجوان خیلی اهمیت دارد، بیشتر از آن چیزی که تصورش می‌شود؛ ما همیشه در مورد معضل تئاتر و مخاطب صحبت می‌کنیم، اینکه تئاتر چقدر بین مردم قرار گیرد، تئاتر کودک و نوجوان همه این ویژگی‌ها را در خود دارد شاید برایتان جالب باشد که بالای 50 هزار نفر مخاطب داریم. در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان این آمار کاملا مردمی است. هر گروهی سه اجرا می‌رود با سالن‌های پر، بچه‌ها سالن‌ها را مملو از حضور خودشان می‌کنند.
جشنواره تئاتر کودک و نوجوان نشان می‌دهد که باید در این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم، اگر این کار را کنیم بدون شک نسل آینده ما علاقه‌اش به تئاتر بیشتر می‌شود. اهمیت مردم به هنر و تئاتر بیشتر می‌شود. اتفاق مهمی که شکل می‌گیرد هنرمندان زیادی در این حوزه فعالیت می‌کنند که با کم‌ترین هزینه و بی‌ادعا تئاتر اجرا می‌کنند. آخرین نکته من این است که باید هم هنرمندان به تئاتر کودک و نوجوان اهمیت ویژه‌ای بدهند و هم مسئولان نگاه جدی به این حوزه داشته باشند.
تسنیم: نمایش‌هایی کودک و نوجوانی که در جشنواره‌های دیگر برگزار می‌شود خیلی قوی نیستند، شما کلیت تئاتر کودک و نوجوان را در کشورمان چگونه می‌بینید و چقدر این نمایش‌ها در خارج کشور پذیرش می‌شوند؟
هر وقت ما موضوعی کار می‌کنیم این ضعف به وجود می‌آید، موضوعی شدن محدودیت ایجاد می‌کند، وقتی موضوع آزاد باشد این محدودیت وجود ندارد، خیلی‌ها کار می‌کنند، اما نسبت به موضوعی که کار کرده‌اند، علاقه ندارند و در جشنواره‌ها شرکت می‌کنند، اما وقتی موضوع آزاد باشد هنرمند آزادانه‌تر فکر می‌کند، قطعا کیفیت کارش هم خیلی بهتر می‌شود، اما من معتقدم که در طول 5 سال گذشته اضافه شدن بخش کودک به چند جشنواره اتفاق خوبی است و بدون شک بخش کودک یکی از بخش‌های اصلی جشنواره‌ها در آینده می‌شود، این اتفاق برای تئاتر خیابانی رخ داده است. زمانی که تئاتر خیابانی یکی از بخش‌های جشنواره فجر شد به مرور شاهد برگزاری جشنواره‌ای مستقل با عنوان جشنواره تئاتر خیابانی مریوان شدیم.
اجرای آثار ایرانی در خارج کشور به تعامل خود گروه‌ها بستگی دارد، اگر نگاهی به 10 سال اخیر بیاندازیم گروه‌هایی که توانستند در جشنواره‌های خارجی حضور پیدا کنند نقش سیستمی دولت به شکلی حداقل بوده است و تنها به تعامل خود گروه‌ها وابسته است. ما نباید انتظار داشته باشیم که سیستم دولتی این کارها را انجام دهند و گروه‌ها را برای اجرا در خارج همراهی کند. این غلط است که احساس می‌کنیم که دولت می‌تواند این کمک را انجام دهد. تمام گروه‌هایی که موفق بوده‌اند با توجه به تعامل خود در عرصه بین‌الملل حضور پیدا کرده‌اند، اما اداره کل هنرهای نمایشی می‌تواند این بستر را برای گروه‌ها فراهم کند. در این جشنواره مدیران کمپانی‌های معروف رومانی میهمان ما هستند. امسال مدیریت کمپانی‌های ایتالیا به کشور ما می‌آیند و این تنها در راستای تعامل گروه‌های نمایشی است.
---------------------------------
گفتوگو از: محراب محمدزاده | 
تمام همدان در خدمت جشنواره است